چرا مهندسی صنایع در ایران مهجور مانده است؟

مهندسی صنایع یکی از علومی است که با استفاده از مباحث علمی، فن ها و بررسی روابط انسانی و ... بهترین راه برای انجام فعالیتها، تکمیل فعالیتها، تغییر محتوا و... را در پروژه ایجاد می نماید. 

 

 مهندسان صنایع دانشگاه های کشور با کوله باری از کتب آموزشی منابع انسانی، مدیریت پروژه ها، ارزیابی کار و زمان، فارغ التحصیل می گردند در این بین عدم تجربه کاری مناسب سبب کم رنگ شدن و یا حتی فراموشی مطالبی می گردد که در دوران تحصیل بارها و بارها برای دانشجویان تکرار شده است اما عده ای نیز هستند که همزمان با کار سراغ کتب قدیمی خود رفته و با کنار زدن گردی از گذشته، محتوای اموزشی کتب را مطالعه نموده و آنوقت احساس می نمایند که به واقع تاثیر آموزه ها، اکنون در کسب و کار آنها معنی می یابد و می تواند هم خود و سازمان را در سطحی بالا تر قرار دهند. 

اما این شرایط همیشه بر وقف مراد ما نیست، بارها پیش آمده مهندسان صنایعی کارآمد تحت مدیریت اشتباه، پروژه را به انحراف و تاخیر راهنمایی نموده اند و البته در این مورد نقش مهندسان صنایع به پررنگی سایر اجزای پروژه همچون مدیریت کل، مدیریت منابع انسانی، مهندسان اجرایی و ... نمی باشد.

تجربه سالیان گذشته در پروژه های ایرانی این مطلب را به ما یادآوری می کند که جهت پیشبرد اهداف پروژه و سوددهی آن برای ذینفعان اتمام هرچه سریعتر و با کیفیت برتر در نظر گرفتن هزینه منطقی حرف اول و آخر را در یک پروژه می زند. به خاطر داشته باشید پروژه یک کار نیست!!!

برای رسیدن به نقطه طلایی در یک پروژه باید موارد زیر را در کار مد نظر قرار دهید.

1. به هیچ وجه به افراد غیر مرتبط با رشته برنامه ریزی و کنترل پروژه اعتماد ننموده و اطلاعات مرتبط با پروژه را با آنها در میان نگذارید.
2. سعی کنید با کسب اطلاعات هرچه بیشتر در تمامی سطوح کاری شکست کاری دقیق تهیه نمایید. علت این امر انست که گاهی مدیران جهت دور زدن یکسری از کارهای پروژه دست به تهیه WBS می زنند که کلیات را در بر می گیرد.
3. در خصوص رابطه بندی پروژه ها سعی کنید با مشورت مدیران اجرایی و مدیران کل پیمانکار و کارفرما این امر را عملی سازید.
4. WBS تهیه شده خود را فقط در اختیار مدیر و واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه قرار دهید.
5. سعی کنید انتقادها به برنامه و WBS خود را از سمت واحد برنامه ریزی و کنترل پروژه دریافت نمایید. این عمل سبب فیلتر گذاری بر روی بسیاری از انتقادهای بی پایه ای است که توسط افراد غیر متخصص خصوصا مدیران کارگاهی و گاه مهندسان اجرایی نسبت به برنامه و گاه در سطوحی خارج از پروژه نسبت به شخص برنامه ریز انجام می گیرد.
6. تجربیات گذشته خود را حتما و حتما یادداشت و مرور نمایید. سعی کنید افرادی که با آنها در تعامل هستید از لحاظ اخلاقی و خصوصیات شخصیتی شناسایی نمایید.
7. به مدیران اطلاعات کلی بدهید و هیچ وقت در مقابل نظرات آنها که گاهی بر خلاف نظر شماست و سبب ایجاد تاخیر در پروژه می گردد، گردن ننهید. با تجربه متوجه خواهید شد بسیاری از خواسته های مدیران به فکر نفع شخصی خود می باشند. شما مامور رساندن پروژه در تاریخ مشخص هستید. هیچ وقت اجازه ندهید دستوراتی که شبهه برانگیز هم هستند در برنامه وارد شود.
8. به اصول اخلاقی کاری خود پایبند باشید و هیچ وقت نفع فرد یا گروهی را به قربانی شدن خود ترجیح ندهید. کوچکترین انحراف شما بعد از رصد شدن توسط تیم های برنامه ریزی دیگر می تواند شما را درگیر مسائل حاشیه ای در مجموعه نماید، به طوریکه پروژه اینده شما نیز در همان مجموعه تحت تاثیر قرار می گیرد.
9. به فکر یادگیری باشید. چه مرتبط به کار خود چه غیر متبط با وظیفه خود.
10. افراد و سلایق آنها را بشناسید کمی بر روی نحوه صحبت کردن در جلسات تمرین نمایید.
11. بر روی برنامه کاری هفتگی تمرکز نموده و نحوه اجرا و عدم اجرا را با ذکر دلیل یادداشت نمایید. هر چه سعی شما بر اجرا طبق برنامه باشد در صورتی که سایر قدمها را در پروژه هرچه صحیح تر بداشته باشید مسیر آسانتری جهت متقاعد نمودن تیم خود و مدیر خواهید داشت.
12. از اهرم های فشار خود برای هر دو گروه پیمانکار و کارفرما استفاده نمایید. سعی کنید نقش اصلی و در سایه پروژه خود را به درستی ایفا نمایید.

 

عمل به موارد فوق از انحرافات محیطی که همیشه در پروژه ها به چشم می خورد تا حد زیادی کاسته و سبب تحت تاثیر قرار دادن پروژه تحت فرماندهی واحد کنترل پروژه می گردد. قرار نیست با عمل به موارد یاد شده یک شبه ره صد ساله را بپیماید، بلکه به صورت آرام آرام می توانید پروژه را در اختیار گرفته و به سرانجام برسانید.

 

هویت شما اکنون پروژه ای است که رهبری آنرا در دست دارید.

گذری بر سرگذشت جین بارتیک

 

در سال 1854 «جین بارتیک» که قبلا می خواست روزنامه نگار شود با مدرک لیسانس از دانشگاه ایالت میسوری فارغ التحصیل شد.

اما دخترک روستا زاده پر از انرژی اصلا درس خواندن را دوست نداشت.برای همین وقتی آگهی دانشگاه پنسیلوانیا برای استخدام «محاسبه گر» خانم را دید معطل نکرد و در خواستش را فرستاد .دانشگاه در حال انجام طرحی محاسباتی برای ارتش آمریکا بودجنگ جهانی داشت تمام می شد و ارتش از ریاضیدانهای مرد خالی شده بود . بارتیک ابتدا به همراه 70 دختر دیگر با ماشین حساب های ابتدائی و دستی جداول پرتاب توپخانه را محاسبه می کردند.

بعد از چند ماه بدون اینکه بداند ماجرا چیست در طرح « انیاک » داوطلب شد.

دانشگاه به 50 نفر برنامه ریز ماشین جدید نیاز داشت . وقتی که بعد از محاسبه و گزینش اسامی افراد اعلام شد . بارتیک ذخیره دوم بود اما با خوش شانسی نفر پنجم انصراف داد و در همین زمان نیز ذخیره اول به مسافرت رفته بود و به این زودی ها بر نمی گشت . دانشگاه هم عجله داشت پس به بارتیک خبر دادند که خودش را برساند. او هم به همراه 5 نفر دیگر دوره آموزش کار با انیاک را در اوایل تابستان 1945 شروع کرد . آنها ابتدا نحوه ارتباط با دستگاه را از راه کارت پانچ یاد گرفتند و بعد به آنها دیاگرام هایی داده شد که کلیات برنامه ریزی  انیاک را نشان می داد .

 

دقت کنید از اینجا به بعد از عبارت « برنامه ریزی » به جای « برنامه نویسی » استفاده می کنیم  بر خلاف تصور عموم مردم اولین برنامه نویسها برای برنامه دادن به رایانه چیزی نمی نوشتند. برنامه ریزی انیاک عبارت بود از تنظیم چندین سویچ و اتصال که هر کدام عملیات ابتدائی مثل ضرب و جمع و تفریق و تقسیم  را انجام می دادند. بعد از چند وقت دخترها کاملا به دستگاه مسلط بودند و حتی بهتر از سازندگان رایانه می توانستند عیبهای ماشین را پیدا کنند.

بعد از چند سال 6 تفنگدار متفرق شدند اما بارتیک به کارش ادامه داد و برنامه ریزی دو رایانه مهم بعدی BINAC و UNIVAC را هم انجام داد . بایناک اولین رایانه ای بود که از اول دارای حافظه بود و یونیواک هم اولین رایانه تجاری در آمریکا بود . و اولین نمونه های آن در اداره سرشماری این کشور برای انجام محاسبات آماری خریداری شد .

جین بلرتیک در سال 1951 کار پر درآمدش را به خاطر خانواده و شوهر و فرزندانش ترک کرد.

 

بعد از 16 سال بارتیک خواست دوباره به سر کارش در عالم رایانه برگردد همه چیز عوض شده بود . حداقل ترانزیستور در آن زمان دنیای رایانه را متحول کرده بود که سبب کوچک شدن رایانه و بالا رفتن کارایی محاسباتی  رایانه ها شده بود .

بارتیک هنوز  زنده است  و به عنوان یکی از اولین برنامه نویسان  دنیا شاید بهتر از هر کس دیگری  می تواند شگفت انگیزی تکنولوژی اطلاعات و رایانه های  امروزی را درک کند.